In What We Trust

03.09.2024

Een interview uit het I SOLISTI magazine Reflections.

Een groepje jongeren gaat op pad. Met een hoofd vol vragen en een hart vol verlangens. ‘Jullie zijn de toekomst!’ zegt men. ‘Maak er wat van!’ zegt men. In de tijd van Anton Bruckner gaf God richting aan het bestaan. Maar waarin geloven jongeren tegenwoordig nog? In What We Trust is een muzikaal-poëtische partituur. Je hoort de Mis in e van Bruckner in dialoog met woorden van de jongeren. Maud Vanhauwaert tekent voor het script, Frederik Neyrinck schreef de nieuwe muziek en de beelden zijn van Bas Van Hoeck.

In een gesprek met twee van de zes jongeren – Joste Dewael (16) en Fran De Roo (16) – en met de twee makers Maud Vanhauwaert en Frederik Neyrinck krijgen we een eerste inkijk in het maakproces van dit bijzondere project en wordt een tipje van de sluier gelicht over wat we mogen verwachten.

Fran en Joste, hoe zijn jullie benaderd om deel uit te maken van In What We Trust en wat heeft jullie enthousiasme getriggerd?
Wij hadden allebei eerder al projecten gedaan met LARF! In Gent. Inge Goddijn (algemeen verantwoordelijke van LARF!) kende ons dus al en dacht dat we wel interesse zouden hebben om mee in dit project te stappen. Inge vertelde ons vol vuur over het opzet van In What We Trust en over de artistieke partners. Ze maakte ons warm om ons te engageren voor een wandeltocht van de vuurtoren in Noorderhoofd over Vlissingen, Breskens en Sluis tot in Brugge. Deze zou plaatsvinden in de herfstvakantie van 2023. De hele tocht zou gefilmd worden door cameraman Bas Van Hoeck en we zouden gesprekken voeren met de makers Maud Vanhauwaert en Frederik Neyrinck. We vonden dit een erg spannend en fijn idee en hebben zonder aarzeling toegehapt. Het idee om met zes leeftijdsgenoten en een artistiek team een wandeltocht te maken langs de kust tot in Brugge leek ons in eerste instantie vooral avontuurlijk en leuk. Later kregen we ook meer inzicht in het concept van het project via een aantal sessies bij LARF! met de makers, wat ons alleen nog meer inspireerde om mee te doen.

Hoe verliep de wandeltocht tijdens de herfstvakantie?
Het waren drie onvergetelijke en best intense dagen waarbij we letterlijk weer en wind hebben getrotseerd. We voerden gesprekken rond zingeving, levensvragen en toekomstplannen in groep, maar we hadden ook individuele gesprekken met Maud Vanhauwaert, waarbij zij ons telkens dezelfde vragen voorlegde. Tijdens onze wandeldagen woedde er een enorme storm, wat de tocht enerzijds moeilijker en harder maakte, maar wat ons anderzijds nog dichter bij elkaar bracht en ons ook regelmatig aan het lachen bracht. We konden bij momenten amper blijven rechtstaan, zowel door de extreme wind als door de slappe lach. Frederik werd al snel de mascotte van de groep met zijn ‘stormparaplu’ (lachen). We hadden een schriftje, waarin we ideeën konden noteren op basis van de vraag die we ‘s ochtends meekregen van Maud. Vragen als ‘waar geloof je in?‘, ‘waarvoor ben je bang?’, vragen die op een anekdotische, maar ook op een meer filosofische vraag beantwoord kunnen worden.
‘s Avonds hadden we telkens een individueel gesprek met Maud op de hotelkamer. Dat leverde dan weer andere gesprekken op dan in de groep. Je kon dan ook even reflecteren over de dag.

Maud: Het was heel bijzonder om iedereen te leren kennen, stuk voor stuk boeiende mensen met hun eigen kijk op het leven, op de wereld. Bas zat de eerste avond als vlieg op de muur in de kamer om te filmen. Nadien hebben we vooral ingezet op audio-opnames van de individuele interviews, omdat we vooral deze zullen verwerken in de voorstelling. Qua beeld richten we ons meer op de wandeling zelf.
De individuele gesprekken gaven een mooi contragewicht ten opzichte van het collectieve, ze boden ook dagelijks een rustpunt, geborgenheid. Er kon gereflecteerd worden over de letterlijke tocht, maar ook over de tocht als metafoor voor ieders levenswandel, het ‘coming of age’, de twijfels en verlangens.

Frederik: Ook het weer tijdens de tocht was als het ware een metafoor voor het leven. Op drie dagen tijd hebben we alle soorten weer meegemaakt: regen, zon en storm. Dit heeft bijzonder mooi materiaal opgeleverd voor de film.

Is er tijdens de tocht ook connectie gemaakt met de muziek?
Frederik en Maud: Nee, niet meer echt tijdens de tocht. Toen hebben we ons gericht op de collectieve en individuele gesprekken en de audio- en video-opnames. We hebben dit wel voor aanvang van de wandeltocht gedaan tijdens twee sessies in de Kazematten bij LARF! Daar hebben we Bruckner beluisterd en ook de verhouding besproken die Bruckner had tot muziek en geloof. We hebben ons daarbij de vraag gesteld hoe wij hiermee vandaag omgaan als mensen en ook als makers. We leven nu in een heel andere tijd, in een samenleving die niet meer zo oerkatholiek is als toen. Waar kunnen we nog in geloven als het geloof in die ene god wegvalt. Is er meteen een hele reeks nieuwe antwoorden te vinden of laten we de vragen eerder open? Bij Bruckner waren er geen vragen: alle oplossingen kwamen van God. Nu zitten we met een heel ander wereldbeeld, met veel meer open vragen.

Maud: Iemand als Joste bijvoorbeeld, die vragen stellend in de wereld staat, viel me meteen op. Die nieuwsgierige manier om in de wereld te staan, met vele open vragen, brengt je misschien niet dichter bij één waarheid, maar brengt je als mensen wel dichter bij elkaar op één of andere manier.

Hadden jullie als jongeren het gevoel voldoende inbreng te hebben in dit hele verhaal?
Fran en Joste: Ja, zowel tijdens de wandeltocht als achteraf. De opnames zijn volledig onze eigen inbreng. Het zijn de zaken die wij gezegd hebben die werden opgenomen en die gebruikt zullen worden in de voorstelling.

Maud: Als de finale montage van audio en video klaar is, spreken we zeker ook nog af met de jongeren om alles te bekijken, vooraleer het in première zal gaan in Concertgebouw Brugge op 21 september.

Maud en Frederik, hoe zijn jullie tewerk gegaan met tekst en muziek?
Maud: We gebruiken audio-opnames waarin je de jongeren ongefilterd aan het woord hoort. Je hoort daarin alle aarzelingen en euhs, je hoort de jongeren letterlijk denken, twijfelen, spreken. Daarnaast heb ik ook een strakke tekstpartituur gemaakt. Ik heb me daarvoor zoveel mogelijk gebaseerd op tekst van de jongeren, die ik verzamelde tijdens een paar workshops. In die partituur spelen we met parameters die typisch zijn voor een muziekpartituur: ritme, melodie, volume, herhaling.
Frederik en ik hebben gezocht naar manieren om de dialoog aan te gaan tussen de muziek van Bruckner en zijn wereldbeeld enerzijds en de muziek van Frederik en het wereldbeeld van de jongeren vandaag anderzijds. Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen om de twee naast elkaar te zetten in de voorstelling. De dialoog zal ontstaan door de spanning tussen deze twee werelden.
Frederik: De Mis in e zal integraal gespeeld worden en daartussen komen delen van mijn muziek. Zo krijg je een caleidoscopisch effect met telkens een andere kijk op bepaalde vragen. Soms voel je heel duidelijk het 19de-eeuwse wereldbeeld van Bruckner, dan weer zit je in de wereld van vandaag. Beide gaan op een gezonde manier contrasteren. Ik voel ook aan dat Bruckner er op een andere manier gaat uitkomen dan wanneer je hem gewoon integraal beluistert. We streven ernaar dat de confrontatie van deze twee werelden en wereldbeelden spanning, frictie, poëzie en vonken gaat geven. Alles met respect voor het werk en de tijdsgeest waarin mensen en dus ook makers leven. Elk wereldbeeld is ingebed in een bepaalde cultuur en tijd. Ook wij zijn het product van onze tijdsgeest.
Ik heb ook in de bezetting van het geheel een dramaturgie gemaakt. Tussen de massieve stukken van Bruckner zitten bijvoorbeeld ook kleinere solo’s van mij voor pakweg hobo en sopraan. Deze dramaturgie in de bezetting maakt dat je de muziek op een andere manier gaat waarnemen.

Fran en Joste, wat verwachten jullie van het eindresultaat? We zijn megabenieuwd! Het eerste stukje opname dat we al te zien kregen, vonden we supermooi! Onze verwachtingen zijn dus erg groot. Met de muziek erbij gaat het erg ontroerend zijn. En we zijn ook benieuwd om te horen wat we zelf allemaal gezegd hebben, want dat weten we intussen niet meer precies (lachen).
We komen met alle zes de jongeren en onze families naar de première en maken er sowieso samen met alle makers en artiesten een feest van!