de toonbank

een bijdrage uit het magazine Reflections van I SOLISTI

Nothing happens, twice is de eerste eigen muziekvoorstelling van Emile Souvagie, NextGeneration Artist bij I SOLISTI en vanaf dit seizoen ook eerste klarinettist bij Brussels Philharmonic.

Voor dit project werkt hij samen met twee muzikanten, Alexander Declercq en Tille Van Gastel, en twee jonge theatermakers, Ferre Vuye en Stan Martens.

Samen willen ze onderzoeken hoe theater en muziek op de scène tot een symbiotisch geheel kunnen komen. Ferre en Stan zijn beiden theatermakers afgestudeerd aan KASK Drama in Gent. Hun afstudeervoorstelling “Prelude in de sneeuw” werd op meerdere festivals geprogrammeerd, onder andere op Bijloke Wonderland en Jonge Harten festival. Ze vertrekken graag vanuit historische figuren of gebeurtenissen die volgens hen een prangende link lijken te hebben met het heden. In het (her)vertellen van verhalen en andere levens zoeken ze een manier om hun eigen werkelijkheid te onderzoeken en daardoor beter te begrijpen.

Stan Martens interviewde zijn twee kompanen Emile Souvagie en Ferre Vuye.

Lieve vrienden, vertel eens waarom jullie in deze voorstelling voor deze figuren kiezen?

Emile: Om eerlijk te zijn kwamen er voor ons al snel twee namen uit de bus, John Cage en Samuel Beckett. Beiden nogal onconventionele figuren die in hetzelfde jaar hun meest ontwrichtende werken (respectievelijk 4’33” en Wachten op Godot) creëerden.

Stan: De samenwerking met I SOLISTI biedt ons de vrijheid en knowhow om op zoek te kunnen gaan naar de intermediaire raakvlakken tussen muziek en theater en ermee te experimenteren. Zowel Cage als Beckett hebben een grote impact gehad op de evolutie van hun kunstvormen. Hierdoor vroegen we ons af wat er zich op dat moment in de wereld afspeelde, in welke toestand de wereld zich destijds bevond waardoor beiden de nood voelden om onverbiddelijk te breken met bepaalde tradities.

 

In jullie introtekst schrijven jullie dat het stuk over de leegte zal gaan wat bedoelen jullie daarmee?

Ferre: Op het eerste gezicht lijken Beckett en Cage tot een soort van eindpunt binnen hun kunstvormen te komen. Het publiek reageerde dan ook erg verontwaardigd over de manier waarmee ze zich wilden verzetten tegen de kunst zelf. Beckett schrijft een stuk zonder catharsis en Cage componeert een concerto waarin geen enkele noot wordt gespeeld. Cynici zouden kunnen opperen dat dit vooral lijkt op een arrogante poging zich te willen distantiëren van het ‘normale’ en het publiek te willen choqueren.

Stan: Misschien wordt er vandaag de dag te vaak met een heilig respect of een onwankelbaar, nostalgisch verlangen teruggekeken naar dergelijke figuren. En hoewel hun ideeën en invloeden op de geschiedenis op z’n minst fascinerend te noemen zijn, denken wij dat het gratuite verafgoden ervan onrecht en afbreuk doet aan de eigenlijke (revolutionaire) kerngedachten van zulke figuren.

Ferre: Het werk van Cage en Beckett wordt volgens ons pas echt fascinerend en waardevol vanaf het moment dat je het in vraag durft te stellen. Waarom besloten ze deze artistieke onconventionele uitdrukking te geven aan hun ideeën? Welke (persoonlijke) noodzaak ging hieraan vooraf? Waarom besloten ze dit überhaupt te maken?

 

Hoe moet ik me de voorstelling inbeelden?

Ferre: De voorstelling wordt een uitwisseling tussen muzikale werken, teksten en beelden. We verdiepen ons in de ideeën en de oeuvres van beide figuren om tot een nieuwe vorm te komen die iets kan vertellen over onze eigen tijd, onze eigen zorgen en noden.

 

Emile, kun je ons wat meer vertellen over de bezetting en wat de plannen zijn op muzikaal vlak?

Met Alexander en Tille zal ik grasduinen in het werk van Cage. Ik ben al lang geïntrigeerd door zijn klarinetsonate, het is dan ook alleen maar logisch dat deze een centrale rol in de voorstelling zal krijgen. Dit werk was het eerste werk van Cage dat werd gepubliceerd en laat meteen doorschemeren wat hij in latere stadia van zijn oeuvre verder onderzoekt. Verder zal In a landscape, origineel voor piano solo, als Leitmotiv dienen, terugkomend in alle instrumenten en daarbij ook andere/nieuwe betekenissen krijgen doorheen de voorstelling. We kunnen ook onmogelijk om 4’33” heen. Hoe en op welke manier we deze baanbrekende compositie zullen aanraken laten we aan het publiek om te ontdekken.

 

Waarom grijpen jullie als nieuwe generatie makers terug naar dit ouder werk?

Stan: Voor ons persoonlijk is er in deze werken iets aangeraakt waar we de voeling mee zijn verloren. Beide werken worden vandaag vooral behandeld als theoretisch materiaal voor critici en kunstwetenschappers. Er gebeuren nog wel (her-)opvoeringen maar deze zijn gereserveerd voor een publiek met een bepaalde basiskennis en achtergrond in deze materie.

Ferre: Volgens ons voelden deze kunstenaars het verlangen om ergens uit te geraken, om te breken met de norm en het status quo. Zowel Beckett als Cage vertrekken vanuit een worsteling met hun eigen existentie. En hoewel ze vanuit twee totaal andere kunstvormen opereren, lijken ze allebei op dezelfde uitkomst te stoten: leegte, stilte, niets?

Emile: En wat ik zo mooi vind, is het feit dat beiden werken met een efemere kunstvorm. Zowel theater als muziek zijn bij uitstek de kunstvormen die in het hier en nu ontstaan: een noot wordt gespeeld, een woord wordt uitgesproken en zodra het is weggeëbd kan je niet meer terug in de tekst of partituur. Met andere woorden: het moment is weg en men moet naar het volgende. Beide kunstvormen kunnen alleen beleefd worden in het nu, met een publiek. Je kan alles vastleggen in deze tijd, maar hoe goed de pixels en de microfoons ook zijn, ze benaderen niet de ervaring van het luisteren, het kijken en ervaren met anderen in een gedeelde tijd en in een gedeelde ruimte. Ze staan in een fascinerende en eerlijke verhouding tot het leven zelf dat ook enkel nu geleefd kan worden en dus intrinsiek efemeer is. Het conserveren en hervertellen/naspelen van bepaalde werken zal onherroepelijk de initiële betekenis ervan aantasten aangezien de wereld steeds in verandering is. Dit gegeven vind ik even problematisch als prachtig.